Everything what is written by me in this blog contains scholar materials to respect eastern and western nation's culture and civilization, the articles is written in georgian. thanks to all for visiting.
четверг, 20 июня 2013 г.
вторник, 18 июня 2013 г.
ინგლისურიდან თარგმნა ზაზა ბერაძემ
ცუდია, რომ ის საუბრობდა თავის მშობლიურ ენაზე, იგი იყენებდა სიმბოლიზმს, სპარსელებს სწამდათ და ამბობდნენ, რომ იგი იყო სულიერების მქონე პოეტი, წმინდანი თავისი ცხოვრებით, ჩვენ გაგვიგია მისი ღვინის სასმისის და ღვთაებრივი არსობის მქონე ღვინის შესახებ, ჩვენც ვიცით, ვინც თქვა: ,,მე ვარ ვაზი", და ვიცით თუ რა დატვირთვით თქვა ეს. ღვინო, ეს არის სიმბოლო, რომლის გამოყენება მარტო სპარსელებს არ ეკუთვნის. მოდით და ჩვენც ვცადოთ ამ რობაიების გაანალიზება, თითო-თითოდ ყველა ლექსის, რაც შეიძლება სიღრმისეულად და განვმარტოთ ისე, როგორც სპარსელები განმარტავენ მათ. ასე უკეთესია მათი გაგება, ვიდრე მათთვის მსჯავრის დადება.
ომარ ხაიამის ფილოსოფიური ლექსები
ცუდია, რომ ის საუბრობდა თავის მშობლიურ ენაზე, იგი იყენებდა სიმბოლიზმს, სპარსელებს სწამდათ და ამბობდნენ, რომ იგი იყო სულიერების მქონე პოეტი, წმინდანი თავისი ცხოვრებით, ჩვენ გაგვიგია მისი ღვინის სასმისის და ღვთაებრივი არსობის მქონე ღვინის შესახებ, ჩვენც ვიცით, ვინც თქვა: ,,მე ვარ ვაზი", და ვიცით თუ რა დატვირთვით თქვა ეს. ღვინო, ეს არის სიმბოლო, რომლის გამოყენება მარტო სპარსელებს არ ეკუთვნის. მოდით და ჩვენც ვცადოთ ამ რობაიების გაანალიზება, თითო-თითოდ ყველა ლექსის, რაც შეიძლება სიღრმისეულად და განვმარტოთ ისე, როგორც სპარსელები განმარტავენ მათ. ასე უკეთესია მათი გაგება, ვიდრე მათთვის მსჯავრის დადება.
ეს არის ისეთი ახსნა და გაგება, რომელსაც ომარის მიმდევრები მისდევენ მის ლექსებში:
1. გაიღვიძე, იმ დღისათვის რომელიც შენთანაა!
2. წმინდათა წმინდა ადგილიდან მოისმა ხმა, რომელიც მეძახოდა: ,,ტაძარი მზადაა, რატომაა რომ თაყვანისმცემლებს ჯერ კიდევ სძინავთ?!"
3. შემდეგ იყვირეს, მათ ვინც უშედეგოდ ელოდნენ: ,,შემოგვიშვით ჩვენ, რამეთუ ამქვეყნად დიდი დრო აღარ დაგვრჩა და თუ ჩვენ მოვკვდებით ღვთიური ცხოვრების ღვინის დაუწაფებლად, იმქვეყნად ხომ უგრძნობელნი ვიქნებით."
4. ახალი წელი ჩვენთანაა და ახლა მკურნალი წინასწარმეტყველთა სული კვირტავს ხეებზე და სუნთქავს დედამიწის ჰაერს, რა კარგია ახლა მარტოობაში მყოფი რომ წახვიდე ფიქრებში.
5. ნამდვილად დაკარგულია საიდუმლოებები, მაგრამ ჯერ კიდევ იწვის წმინდა ღვინოში ძვირფასი თვისების ღონიერი სული.
6. ჩუმად არიან ძველი პოეტები, მაგრამ კვლავ მღერის ბულბული.
7. ოჰ, აიღე ხელში ეს თასი ღვინის და მოისროლე შენგან ეჭვი და ყოყმანი.
შენს მოსვლამდე დიდი დრო არ გასულა
8. სადაც არ უნდა იყო, შენი ცხოვრება ხელიდან გაგეცლება, ახლაა სწორედ ამისი დრო.
9. შენ ამბობ, რომ ყოველ დღეს მოაქვს თავისი ხელსაყრელი შემთხვევები, მაგრამ რას იტყვი გუშინდელზე და მის დაკარგულ შანსებზე?
ივნისში ვარდი მოდის, მაგრამ მისი დაჭკნობისთანავე სრულდება ამბების მოყოლა გმირების შესახებ.
10. კარგი, მოდი და დასრულდეს იგი, მაგრამ რა უნდა ვუყოთ წარსულს?
11. მოდი ჩვენ მივიდეთ იმ ადგილას ( რომელიც არც ისე მაღალია და არც ისე დაბალი), რომელიც არის ნაცნობ მიწასა და უცნობ უდაბნოს შორის,
12. გინდა შენ იმღერო ნამდვილად, ამისათვის შენ უნდა დალიო ღვინო, თუ სამოთხე სადმე იპოვება, სწორედ რომ ღვინოშია იგი,
13. ზოგი ეძებს დიდებას და პატივს ამქვეყნად, ზოგი ეძებს სამოთხეს, მოდი, და აიღე მხოლოდ ის სამოთხე (ანუ ღვინო), რომელიც აქაა და ამჟამად არის.
14. დააკვირდი ვარდს, მას ყურადღება არ აკლდა არც წარსულში და არც მომავალში, თუმცა დღესაც სავსეა მშვენიერებით.
15. რა არის სიმდიდრე, ვინ არიან მდიდრები, ისინი ვინც ეძებენ, თუ პირიქით, ვინც ფლანგავენ მას?
16. ადამიანების ამქვეყნიური იმედები შეიძლება ჩაიფუშოს, ანაც გაიფურჩქნოს, მაგრამ ერთხელაც მათი ნაყოფი ისე გაქრება, როგორც თოვლი უდაბნოში.
17. ძლევამოსილ და პატივმოხვეჭილ მეფეებს უცხოვრიათ და გარდაცვლილან,
18. დღეს გარეული მხეცები დახეტიალობენ მათ ცარიელ სასახლეებში.
19-20. მაგრამ ყველაფრის მიუხედავად დედამიწა თავისი სილამაზის ნახევარს დიადი საქმეებისაგან იღებს, ადამიანის დიადი საქმეები ცოცხლობენ და მე ვფიქრობ, რომ ისინი თავიანთ სილამაზეს ანიჭებენ ბალახებსა და ყვავილებს.
21. წარსული მკვდარია, მომავალი ჯერ არაა შობილი, დალიე ღვინო ჭეშმარიტი მთლიანობისა, ასე შეგიძლია იცხოვრო ამქვეყნადვე მარადისობაში!
22. ბევრს ყვარებია თავის სიცოცხლეში ერთხელაც, მაგრამ გულისწორებმა მიგვატოვეს ჩვენ,
23-24. ჩვენც აგრეთვე შეიძლება მივატოვოთ გულისსწორები და ჩავყვინთოთ გახრწნილ სამყაროში (ესეიგი გაუთავებლად ვსვათ, ვსვათ და ვსვათ ეს ღვინო).
25. მათ გასაგონად ვამბობ, ვინც მომავალს აწყმოზე მეტად ეთაყვანება, განკითხვის დღეს გაიგონებენ გოდების ხმას: სულელებო! ზეცა უფრო აქვეა, ვიდრე თქვენ ფიქრობთ (არა დროში, არამედ მარადისობაში მყოფი).
26. ყველა ეს ნასწავლი ცოდნა რად გადაიქცა, რა სარგებელი მოაქვს მათ კამათსა და სჯა-ბაასს;
27. როცა მე ახალგაზრდა ვიყავი, დავდიოდი უფროსების წრეში, მაგრამ მათზე ბრძენი ვერ გავხდი;
28. მე ჩავყარე სწავლის თესლი – ( ოღონდ არა სიბრძნის, ო, გთხოვთ, ეს არ თქვათ ) სწავლულთა და მეცნიერთა წრეში მეც ჩემდათავად ბეჯითად ვსწავლობდი, ბოლოს იმ დასკვნამდე მივედი, რომ შემთხვევით მოვედი ამ სოფლად, და მეც უნდა გადავიდე მის მიღმა სამყაროში;
29. ყველაფერ ამის ნაყოფია ჩემი ინტელექტუალიზმი. მოხდა ისე, რომ მე გავხდი შეურიგებელი აგნოსტიკოსი;
30. რაა, დატოვე დიდი პრობლემა გადაუჭრელი, დარჩი კმაყოფილი უმეცრებით? მე კვლავ უფრო მეტად ვიწყებ ღვთიურის კვლევას, აქამდე მე სულაც ბრიყვი და ღვთისმგმობი ვიყავი.
ეს არის ერთ-ერთი ყველაზე დასკვნითი ტაეპი ხაიამის კრებულისა ,,ომარი ღვინის-მსმელი".
31. მე ჩემი არსებობის აზრი ინტელექტზე დავამყარე (რაც არის სატურნის ტახტი) და ჩემი ტვინით გავხსენი ბევრი მეცნიერული კვანძი, მაგრამ ვერაფერი მოვუხერხე მთავარ კვანძს – ადამიანის ბედს.
32. ინტელექტი უბრალო, მაგრამ ზეადამიანური უნარია, რომლის მთავარი წერტილია პირადულობის შეგნება, რის შემდეგ ჩვენ ვიკარგებით გაუვალ ლაბირინთებში.
33. ხილული ბუნების პრობლემაზე პასუხი არ მქონდა;
34. მაგრამ ხმა მომწვდა შენგან, მე კი ვმუშაობდი ფარდის მიღმა, ხმამ კი მითხრა: მე – პირველი პირი, შენ – მეორე პირთან ბრმა ვარ ( ჩაქოლე გრძნობა ცალკე გამოყოფისა)
35. შემდეგ მე წავედი ღვინოსთან, რომელიც განსაკუთრებულობის სიმბოლოა და მიხვდი, რომ მის გარეშე ჩემთვის მარადიული ცხოვრება არ არსებობდა.
ამ ეტაპზე ომარი გვიჩვენებს, თუ როგორ გახდა იგი მატერიალისტი, იგი ამბობს: ,,მე შენ-თან წიაღში ბრმაა" – ეს არის გასაღები ყველაფერი ამისი, მას ახლახან კი არ გაუგია ეს საიდუმლო, არამედ მას გასაღებიც კი ჰქონდა ამ საიდუმლოსი, 35-ე რობაიაში იგი იყენებს ამ გასაღებს და სვამს ღვინოს, განსაკუთრებულად კი მარადისობის თანამოზიარეს. ომარი დასცინის იმ ადამიანს, ვინც ნებით არ ხედავს და უნებურად ვერ ამჩნევს ომარის მიერ ლოთობის გათამაშებას (მომიზეზებას).
38. უძველესი მოთხრობები ყვებიან რომ ადამიანი არის თიხის ბელტი, გაჯერებული სულით;
39. და არც სიწმინდეზე ფიქრი გვავიწყდება, რამეთუ იგია ის მიჯნა, რომელსაც მოაქვს ცოტაოდენი იმედების გამართლება და სიმძიმის შემსუბუქება მათთვის, ვინც ამქვეყნის ჯოჯოხეთში იტანჯება;
40. როგორც ტიტა უყურებს ყოველთვის ზეცას, ისე შენც ნუთუ ყოველთვის უნდა უყურო საკუთარი თავის სიმაღლეს;
41. მოდი შევთანხმდეთ, რომ პრობლემები არ გაგაღიზიანებს, სამაგიეროდ შენი შეგნება უმაღლეს ძალას – ღმერთს მიუძღვენი;
42. შენ კიდეც რომ მოკვდე და ყველამ რომ დაგივიწყოს, იმქვეყნად უნუგეშოდ მაინც არ დარჩები ( ან რომ ამქვეყნად შენ დამარცხდე, ის მტრები, რომელთაც შენ აქ ებრძოდი, საიმქვეყნოდ შენი მტრები აღარ იქნებიან);
43. მას შემდეგ რაც დალევ ამ ღვინოს, შენ არ გექნება სიკვდილის შიში, რადგანაც ღვინო ათავისუფლებს სულს სხეულის ბორკილებისაგან;
44. და თუ ფრთაშესხმული სული თავისუფალი გახდება, რა დასაკლისია რომ იგი სამუდამოდ აუკრძალავს სხეულს ხორციელ შეგრძნებებს;
45. რა არის სხეული, თუ არა მხოლოდ კარავი, სადაც მეფური სული ერთი დღით ისვენებს თავისი მოგზაურობისას;
46. როცა სხეული კვდება, ამაში საშიში არაფერია, იგი უბრალოდ გარდაიცვლება, ანუ უამრავ სახედ გარდაიქმნება.
46-47-ე რობაიებში პოეტი ასე ვთქვათ ორაზროვანია: იგი უბრუნდება იმ წარმოდგენებს, რასაც ადრეც იყენებდა და მათ შორის იმას ჩაჰკირკიტებს, რომლის აზრიც ამოუწურავი ჰგონია.
49. აჩქარდი, თუ გინდა რომ იცოდე საიდუმლო!
50;51;52-ე რობაიებში პოეტი არ უკეთებს შენიშვნებს თავის ყველაზე გამორჩეულ ლექსებს, რამეთუ ისინი ისედაც გასაგებია და ისეთივე ნათელია მკითხველისათვის, როგორი დიადი და ამაღლებულიცაა.
53. მაგრამ ამ ცხოვრებაში შენ იჭყლეტ ტვინს ამ საიდუმლოს ამოსახსნელად, რას იზამ მომავალ ცხოვრებაში, როცა შენ გექნება სხვა გონება და აზრი მთლიანობაში?
54. მეტს ნუღარ ფლანგავ შენს დროს ფუჭ ოცნებებში, მხოლოდ ღვინოს შეუძლია გასწავლოს და გაგწვრთნას, რომელიც შენს ხელთაა. ცხოვრება გართობა-თამაშია.
55. შენ იცი, თუ როგორ გადავდევი გვერდზე მოძველებული უნაყოფო მიზეზი და მივაშურე უმაღლეს ცხოვრებას და მისტიციზმს ( ვაზის ქალიშვილს )
56. თუმცა მე სახელი გავითქვი, როგორც მათემატიკოსმა, მაგრამ არასოდეს გამიჩენია ჩემი ცხოვრებისათვის საჭირო სახსარი, მაგრამ თეოსოფია, – დიახ ისინი ამბობენ, მაგრამ რას იტყვიან ჩემს გამოთვლებზე, რაც გამოიხატა კალენდრის დადგენაში?
57. დიახ მე რა თქმა უნდა დავადგინე კალენდარი, თითეული დღის მისხალ-მისხალ გამოთვლით (უცვლელი და მარადიული ახლა არის მხოლოდ დრო)
58. მოციქული იყო ის, ვინც მიმითითა ცხოვრების ამ წესზე;
59. ვინც მიმითითა, რომ ამერჩია ღვინო, რომელიც ამშვიდებს მოწინააღმდეგე სექტებს შორის პაექრობას და რომელიც დაბალი ხარისხის ფოლადს, მაღალ ფასეულობის ოქროდ გადააქცევს;
60. მუჰამედი ის მეომარია, რომლის ძლიერი ხმალი მიმოფანტავს ავსულების ურდოებს, რომლებიც სულს ეღობებიან;
61. და განა მე შემიძლია ზურგი შევაქციო ამ სიმართლეს, რადგანაც ორთოდოქსალობა მიკრძალავს მას?
62. რადგან სარწმუნოება მე მემუქრება ჯოჯოხეთით, ან კიდევ მაბრიყვებს და მპირდება რა სამოთხეს?
63, 64, 65 – ამ მომდევნო ლექსებში ომარს იერიში მიაქვს, უფრო სწორად დასცინის ორთოდოქსი მუსლიმების შეხედულებებს სამოთხესა და ჯოჯოხეთზე, უფრო მეტად კი იგი უტევს მისი დროის ორთოდოქსალიზმს.
66-67. რაც შეეხება სამოთხესა და ჯოჯოხეთს, მათ ჩვენ თვითონ ვქმნით. ვიგონებთ სამოთხეს იმისათვის, ვისაც ის სწყურია, ხოლო ჯოჯოხეთს – იმისთვის, ვისაც მისი ეშინია;
68. მთვარე მზის ძალით ანათებს და შუაღამეს ჩრდილებით ავსებს, ეს სანახაობა უმაღლესი ოსტატის ხელით ხდება.
69. ჭადრაკის პარტიებს ღმერთი თამაშობს;
70. მოთამაშეები ვერც კი იგებენ ამას, მაგრამ ღმერთმა იცის ყველა მათი სვლა,
71. თამაშში მათ სვლებს თუ რა შედეგი მოჰყვება, ეს წინდაწინ გააზრებულია, ქმედებას მოსდევს უკუქმედება, კანონს ვერავინ გაამრუდებს;
72. აღმასვლა შენზე არაა დამოკიდებული, სჯობია რომ დაეხმარო ზეცას, ისიც იმავე კანონებს ემორჩილება, რასაც ადამიანი;
73. სამყაროს პირველი ჩანასახი იტევდა ყველაფერ იმას, რაც მომავალში უნდა მომხდარიყო, ყველა ესენი არიან ნაწილები უწყვეტი მიზეზ-შედეგობრივი ჯაჭვისა;
74. გუშინ შენ ჩაყარე თესლი, დღეს კრეფ მის ნაყოფს, დალიე! განსაკუთრებულობის მომნიჭებელი ღვინო, მხოლოდ მას შეუძლია გაჩვენოს ყველაფერ ამისი ახსნა;
75-76. დაე, ორთოდოქსალიზმის ყეყეჩმა მღვდლებმა აბუჩად ამიგდონ! სანამ ღვინოს შეუძლია ჩემი ძარღვები საამოდ შეატოკოს, გამოვალ ღია კარში და ვიყვირებ: – დაე იბღავლონ, პასუხს ვინ გასცემს?!
77. სანამ ჩემი გული ჭეშმარიტი სხივით არის განათებული, მისი ერთი გამონათებაც კი უკეთესია, ვიდრე ამ მღვდლების უგულისყურო ლოცვა მსოფლიოს ყველა მეჩეთებში;
78-81. ამ ლექსებში ომარი თავის თავს ,,ჭეშმარიტ მორწმუნედ" გვიხატავს, მაგრამ ეს მისი საკუთარი სიტყვები არაა მიმართული თავისი ღვთაებისადმი ,,ვისი საიდუმლოც არსებობს სამყაროსთან ერთად, ის ვერცხლისწყალივით სწრაფია და ტკივილად გივლის მთელს სხეულში, მისი ფორმა იცვლება: მაჰ ხდება მაჰი, ყველაფერი ფერმკრთალდება, მხოლოდ იგია ფერუცვლელი."
82-ე რობაიაში ომარი ამეტყველებს უსულო საგნებს – თიხის ქოთნებს, რომლებიც მსჯელობენ მათი შემქმნელის ბუნებაზე, აქ გამოხატულია სიმბოლური სურათი ადამიანთა შეხედულებების შესახებ ღმერთის, როგორც ყველაფრის შემოქმედის მიმართ.
91. დაე ჩემი სიცოცხლე შერწყმული იყოს ღვთაებრივ სულთან,
92. ეს ნიშნავს ზუსტად იმას რომ, როცა მე გარდავიცვლები, ჩემი სარკოფაგიდან გამოსული სურნელება ხალხს მატერიალურიდან მოსტაცებს და სულიერ საგნებზე დააფიქრებს;
93. ეჭვი არ არის იმაში, რომ მისტიციზმმა გამითქვა სახელი, მაგრამ ღვინის თასმა შეარყია ჩემი რეპუტაცია, თუმცა ამის სანაცვლოდ მომანიჭა პოეტობა;
94. ეჭვიც არ არის, რომ მე მრავალჯერ ვცადე ამქვეყნიური საზრუნავით ცხოვრება, მაგრამ მაშინ ყოველთვის სულიერი ცხოვრების ძლიერი ნაკადი გადამიბირებდა თავისკენ;
95. და ნამდვილად ჩემი არჩევანი უფრო უკეთესი იყო. რა შეიძლება იყოს ისეთი ძვირფასი საგანი, რაც მე ავირჩიე?
96. აფსუს, რომ კიდევ წინ არის უმეცრებისა და სიბნელის ფონები;
97. ჩვენი მოგზაურობის მთელ მანძილზე განა ყოველთვის ვეწევით მიზანს!
ბოლო ოთხ რობაიაში მეცნიერ ფიცჯერალდის აზრით პოეტს გამოყენებული აქვს ზედაპირული თხრობა, რაც ერთგვარად მოსაწყენიცაა, ფიცჯერალდს შეუძლია ირანში უფრო უკეთეს დაბოლოებას მიაკვლიოს ხაიამის ამ დივანისთვის, მაგრამ იგი მოკლებულ იქნება ომარისეულ მისტიციზმს, რომელსაც თვითონ პოეტი – ნიშაპურის მითიურ მგოსნად წოდებული ,,სხეულის მოძღვრებას" ეძახის. განა ეს ასე არა?
26. ყველა ეს ნასწავლი ცოდნა რად გადაიქცა, რა სარგებელი მოაქვს მათ კამათსა და სჯა-ბაასს;
27. როცა მე ახალგაზრდა ვიყავი, დავდიოდი უფროსების წრეში, მაგრამ მათზე ბრძენი ვერ გავხდი;
28. მე ჩავყარე სწავლის თესლი – ( ოღონდ არა სიბრძნის, ო, გთხოვთ, ეს არ თქვათ ) სწავლულთა და მეცნიერთა წრეში მეც ჩემდათავად ბეჯითად ვსწავლობდი, ბოლოს იმ დასკვნამდე მივედი, რომ შემთხვევით მოვედი ამ სოფლად, და მეც უნდა გადავიდე მის მიღმა სამყაროში;
29. ყველაფერ ამის ნაყოფია ჩემი ინტელექტუალიზმი. მოხდა ისე, რომ მე გავხდი შეურიგებელი აგნოსტიკოსი;
30. რაა, დატოვე დიდი პრობლემა გადაუჭრელი, დარჩი კმაყოფილი უმეცრებით? მე კვლავ უფრო მეტად ვიწყებ ღვთიურის კვლევას, აქამდე მე სულაც ბრიყვი და ღვთისმგმობი ვიყავი.
ეს არის ერთ-ერთი ყველაზე დასკვნითი ტაეპი ხაიამის კრებულისა ,,ომარი ღვინის-მსმელი".
31. მე ჩემი არსებობის აზრი ინტელექტზე დავამყარე (რაც არის სატურნის ტახტი) და ჩემი ტვინით გავხსენი ბევრი მეცნიერული კვანძი, მაგრამ ვერაფერი მოვუხერხე მთავარ კვანძს – ადამიანის ბედს.
32. ინტელექტი უბრალო, მაგრამ ზეადამიანური უნარია, რომლის მთავარი წერტილია პირადულობის შეგნება, რის შემდეგ ჩვენ ვიკარგებით გაუვალ ლაბირინთებში.
33. ხილული ბუნების პრობლემაზე პასუხი არ მქონდა;
34. მაგრამ ხმა მომწვდა შენგან, მე კი ვმუშაობდი ფარდის მიღმა, ხმამ კი მითხრა: მე – პირველი პირი, შენ – მეორე პირთან ბრმა ვარ ( ჩაქოლე გრძნობა ცალკე გამოყოფისა)
35. შემდეგ მე წავედი ღვინოსთან, რომელიც განსაკუთრებულობის სიმბოლოა და მიხვდი, რომ მის გარეშე ჩემთვის მარადიული ცხოვრება არ არსებობდა.
ამ ეტაპზე ომარი გვიჩვენებს, თუ როგორ გახდა იგი მატერიალისტი, იგი ამბობს: ,,მე შენ-თან წიაღში ბრმაა" – ეს არის გასაღები ყველაფერი ამისი, მას ახლახან კი არ გაუგია ეს საიდუმლო, არამედ მას გასაღებიც კი ჰქონდა ამ საიდუმლოსი, 35-ე რობაიაში იგი იყენებს ამ გასაღებს და სვამს ღვინოს, განსაკუთრებულად კი მარადისობის თანამოზიარეს. ომარი დასცინის იმ ადამიანს, ვინც ნებით არ ხედავს და უნებურად ვერ ამჩნევს ომარის მიერ ლოთობის გათამაშებას (მომიზეზებას).
38. უძველესი მოთხრობები ყვებიან რომ ადამიანი არის თიხის ბელტი, გაჯერებული სულით;
39. და არც სიწმინდეზე ფიქრი გვავიწყდება, რამეთუ იგია ის მიჯნა, რომელსაც მოაქვს ცოტაოდენი იმედების გამართლება და სიმძიმის შემსუბუქება მათთვის, ვინც ამქვეყნის ჯოჯოხეთში იტანჯება;
40. როგორც ტიტა უყურებს ყოველთვის ზეცას, ისე შენც ნუთუ ყოველთვის უნდა უყურო საკუთარი თავის სიმაღლეს;
41. მოდი შევთანხმდეთ, რომ პრობლემები არ გაგაღიზიანებს, სამაგიეროდ შენი შეგნება უმაღლეს ძალას – ღმერთს მიუძღვენი;
42. შენ კიდეც რომ მოკვდე და ყველამ რომ დაგივიწყოს, იმქვეყნად უნუგეშოდ მაინც არ დარჩები ( ან რომ ამქვეყნად შენ დამარცხდე, ის მტრები, რომელთაც შენ აქ ებრძოდი, საიმქვეყნოდ შენი მტრები აღარ იქნებიან);
43. მას შემდეგ რაც დალევ ამ ღვინოს, შენ არ გექნება სიკვდილის შიში, რადგანაც ღვინო ათავისუფლებს სულს სხეულის ბორკილებისაგან;
44. და თუ ფრთაშესხმული სული თავისუფალი გახდება, რა დასაკლისია რომ იგი სამუდამოდ აუკრძალავს სხეულს ხორციელ შეგრძნებებს;
45. რა არის სხეული, თუ არა მხოლოდ კარავი, სადაც მეფური სული ერთი დღით ისვენებს თავისი მოგზაურობისას;
46. როცა სხეული კვდება, ამაში საშიში არაფერია, იგი უბრალოდ გარდაიცვლება, ანუ უამრავ სახედ გარდაიქმნება.
46-47-ე რობაიებში პოეტი ასე ვთქვათ ორაზროვანია: იგი უბრუნდება იმ წარმოდგენებს, რასაც ადრეც იყენებდა და მათ შორის იმას ჩაჰკირკიტებს, რომლის აზრიც ამოუწურავი ჰგონია.
49. აჩქარდი, თუ გინდა რომ იცოდე საიდუმლო!
50;51;52-ე რობაიებში პოეტი არ უკეთებს შენიშვნებს თავის ყველაზე გამორჩეულ ლექსებს, რამეთუ ისინი ისედაც გასაგებია და ისეთივე ნათელია მკითხველისათვის, როგორი დიადი და ამაღლებულიცაა.
53. მაგრამ ამ ცხოვრებაში შენ იჭყლეტ ტვინს ამ საიდუმლოს ამოსახსნელად, რას იზამ მომავალ ცხოვრებაში, როცა შენ გექნება სხვა გონება და აზრი მთლიანობაში?
54. მეტს ნუღარ ფლანგავ შენს დროს ფუჭ ოცნებებში, მხოლოდ ღვინოს შეუძლია გასწავლოს და გაგწვრთნას, რომელიც შენს ხელთაა. ცხოვრება გართობა-თამაშია.
55. შენ იცი, თუ როგორ გადავდევი გვერდზე მოძველებული უნაყოფო მიზეზი და მივაშურე უმაღლეს ცხოვრებას და მისტიციზმს ( ვაზის ქალიშვილს )
56. თუმცა მე სახელი გავითქვი, როგორც მათემატიკოსმა, მაგრამ არასოდეს გამიჩენია ჩემი ცხოვრებისათვის საჭირო სახსარი, მაგრამ თეოსოფია, – დიახ ისინი ამბობენ, მაგრამ რას იტყვიან ჩემს გამოთვლებზე, რაც გამოიხატა კალენდრის დადგენაში?
57. დიახ მე რა თქმა უნდა დავადგინე კალენდარი, თითეული დღის მისხალ-მისხალ გამოთვლით (უცვლელი და მარადიული ახლა არის მხოლოდ დრო)
58. მოციქული იყო ის, ვინც მიმითითა ცხოვრების ამ წესზე;
59. ვინც მიმითითა, რომ ამერჩია ღვინო, რომელიც ამშვიდებს მოწინააღმდეგე სექტებს შორის პაექრობას და რომელიც დაბალი ხარისხის ფოლადს, მაღალ ფასეულობის ოქროდ გადააქცევს;
60. მუჰამედი ის მეომარია, რომლის ძლიერი ხმალი მიმოფანტავს ავსულების ურდოებს, რომლებიც სულს ეღობებიან;
61. და განა მე შემიძლია ზურგი შევაქციო ამ სიმართლეს, რადგანაც ორთოდოქსალობა მიკრძალავს მას?
62. რადგან სარწმუნოება მე მემუქრება ჯოჯოხეთით, ან კიდევ მაბრიყვებს და მპირდება რა სამოთხეს?
63, 64, 65 – ამ მომდევნო ლექსებში ომარს იერიში მიაქვს, უფრო სწორად დასცინის ორთოდოქსი მუსლიმების შეხედულებებს სამოთხესა და ჯოჯოხეთზე, უფრო მეტად კი იგი უტევს მისი დროის ორთოდოქსალიზმს.
66-67. რაც შეეხება სამოთხესა და ჯოჯოხეთს, მათ ჩვენ თვითონ ვქმნით. ვიგონებთ სამოთხეს იმისათვის, ვისაც ის სწყურია, ხოლო ჯოჯოხეთს – იმისთვის, ვისაც მისი ეშინია;
68. მთვარე მზის ძალით ანათებს და შუაღამეს ჩრდილებით ავსებს, ეს სანახაობა უმაღლესი ოსტატის ხელით ხდება.
69. ჭადრაკის პარტიებს ღმერთი თამაშობს;
70. მოთამაშეები ვერც კი იგებენ ამას, მაგრამ ღმერთმა იცის ყველა მათი სვლა,
71. თამაშში მათ სვლებს თუ რა შედეგი მოჰყვება, ეს წინდაწინ გააზრებულია, ქმედებას მოსდევს უკუქმედება, კანონს ვერავინ გაამრუდებს;
72. აღმასვლა შენზე არაა დამოკიდებული, სჯობია რომ დაეხმარო ზეცას, ისიც იმავე კანონებს ემორჩილება, რასაც ადამიანი;
73. სამყაროს პირველი ჩანასახი იტევდა ყველაფერ იმას, რაც მომავალში უნდა მომხდარიყო, ყველა ესენი არიან ნაწილები უწყვეტი მიზეზ-შედეგობრივი ჯაჭვისა;
74. გუშინ შენ ჩაყარე თესლი, დღეს კრეფ მის ნაყოფს, დალიე! განსაკუთრებულობის მომნიჭებელი ღვინო, მხოლოდ მას შეუძლია გაჩვენოს ყველაფერ ამისი ახსნა;
75-76. დაე, ორთოდოქსალიზმის ყეყეჩმა მღვდლებმა აბუჩად ამიგდონ! სანამ ღვინოს შეუძლია ჩემი ძარღვები საამოდ შეატოკოს, გამოვალ ღია კარში და ვიყვირებ: – დაე იბღავლონ, პასუხს ვინ გასცემს?!
77. სანამ ჩემი გული ჭეშმარიტი სხივით არის განათებული, მისი ერთი გამონათებაც კი უკეთესია, ვიდრე ამ მღვდლების უგულისყურო ლოცვა მსოფლიოს ყველა მეჩეთებში;
78-81. ამ ლექსებში ომარი თავის თავს ,,ჭეშმარიტ მორწმუნედ" გვიხატავს, მაგრამ ეს მისი საკუთარი სიტყვები არაა მიმართული თავისი ღვთაებისადმი ,,ვისი საიდუმლოც არსებობს სამყაროსთან ერთად, ის ვერცხლისწყალივით სწრაფია და ტკივილად გივლის მთელს სხეულში, მისი ფორმა იცვლება: მაჰ ხდება მაჰი, ყველაფერი ფერმკრთალდება, მხოლოდ იგია ფერუცვლელი."
82-ე რობაიაში ომარი ამეტყველებს უსულო საგნებს – თიხის ქოთნებს, რომლებიც მსჯელობენ მათი შემქმნელის ბუნებაზე, აქ გამოხატულია სიმბოლური სურათი ადამიანთა შეხედულებების შესახებ ღმერთის, როგორც ყველაფრის შემოქმედის მიმართ.
91. დაე ჩემი სიცოცხლე შერწყმული იყოს ღვთაებრივ სულთან,
92. ეს ნიშნავს ზუსტად იმას რომ, როცა მე გარდავიცვლები, ჩემი სარკოფაგიდან გამოსული სურნელება ხალხს მატერიალურიდან მოსტაცებს და სულიერ საგნებზე დააფიქრებს;
93. ეჭვი არ არის იმაში, რომ მისტიციზმმა გამითქვა სახელი, მაგრამ ღვინის თასმა შეარყია ჩემი რეპუტაცია, თუმცა ამის სანაცვლოდ მომანიჭა პოეტობა;
94. ეჭვიც არ არის, რომ მე მრავალჯერ ვცადე ამქვეყნიური საზრუნავით ცხოვრება, მაგრამ მაშინ ყოველთვის სულიერი ცხოვრების ძლიერი ნაკადი გადამიბირებდა თავისკენ;
95. და ნამდვილად ჩემი არჩევანი უფრო უკეთესი იყო. რა შეიძლება იყოს ისეთი ძვირფასი საგანი, რაც მე ავირჩიე?
96. აფსუს, რომ კიდევ წინ არის უმეცრებისა და სიბნელის ფონები;
97. ჩვენი მოგზაურობის მთელ მანძილზე განა ყოველთვის ვეწევით მიზანს!
ბოლო ოთხ რობაიაში მეცნიერ ფიცჯერალდის აზრით პოეტს გამოყენებული აქვს ზედაპირული თხრობა, რაც ერთგვარად მოსაწყენიცაა, ფიცჯერალდს შეუძლია ირანში უფრო უკეთეს დაბოლოებას მიაკვლიოს ხაიამის ამ დივანისთვის, მაგრამ იგი მოკლებულ იქნება ომარისეულ მისტიციზმს, რომელსაც თვითონ პოეტი – ნიშაპურის მითიურ მგოსნად წოდებული ,,სხეულის მოძღვრებას" ეძახის. განა ეს ასე არა?
Подписаться на:
Сообщения (Atom)